مقالات شطرنج

امتیاز و ارزش مهره های شطرنج

معیار امتیاز و ارزش مهره های شطرنج چیست؟ مهره های شطرنج با توجه به توانایی حرکت در صفحه شطرنج، قدرت مانور، کارآیی در شطرنج و بسیاری پارامترهای دیگر ارزش گذاری می شوند و در واقع امتیاز مهره های شطرنج با یکدیگر یکسان نیست. در این بخش از سلسله آموزش های گام به گام شطرنج که توسط باشگاه شطرنج ایران گردآوری شده است با ارزش و امتیاز مهره های شطرنج آشنا می شوید.

تعداد مهره های شطرنج

تعداد مهره های شطرنج در صفحه شطرنج 32 مهره است. در شطرنج، هر بازیکن 16 عدد مهره دارد که شامل 8 پیاده، 2 شاه، 2 وزیر، 2 اسب، 2 رخ و 8 مهره در مجموع می‌شود. بنابراین در کل، در یک بازی شطرنج، 32 مهره وجود دارد.

برای یادگیری بهتر توصیه می شود ابتدا مطالب رو مطالعه کنید سپس فیلم آموزش ارزش مهره های شطرنج موجود در پایین صفحه را نگاه کنید.

نماد مهره های شطرنج

نماد مهره های شطرنج

امتیاز مهره های شطرنج + علت آن

همانطور که گفته شد ارزش و امتیاز مهره های شطرنج بر اساس دامنه حرکت مهره، قدرت مانور و کارآیی مهره درجه بندی و رتبه بندی می شود. در اینجا به بیان ارزش امتیاز هر مهره به همراه علت آن می پردازیم:

امتیاز و ارزش مهره شاه

همان طور که می دانید، شاه تنها مهره ای در صفحه شطرنج است که قابل زدن نیست. در واقع تمامی مهره ها برای محافظت از کیش و مات نشدن مهره شاه در شطرنج با یکدیگر در همکاری هستند. تمامی استراتژی ها و تکنیک های شطرنج برای دفاع از مهره شاه خود و حمله به شاه حریف می باشد. ولی چون شاه قابل زدن نیست پس نمی توان برای آن امتیازی در نظر گرفت یا بنا به قولی امتیاز و ارزش مهره شاه را می توان بینهایت فرض کرد.

امتیاز و ارزش مهره وزیر

مهره وزیر یا Queen در شطرنج بیشترین دامنه حرکت را دارد و قوی ترین مهره محسوب می شود. به همین دلیل ارزش و امتیاز و ارزش مهره وزیر در شطرنج بالاترین امتیاز ارزش گذاری شده است. امتیاز و ارزش مهره وزیر در شطرنج برابر 9 می باشد. نحوه حرکت مهره وزیر را در آموزش حرکت وزیر در شطرنج بیاموزید.

امتیاز مهره رخ در شطرنج

رخ ها یا Rook مهره های بسیار ارزشمندی هستند که می توانند در طول و عرض تا هر جا که جا دارد حرکت کنند و مانند به علامت به علاوه یا + حرکت بسیار مفید و جریان سازی دارند. در واقع رخ ها اساسی ترین دفاع های خطی برای شاه می باشند. رخ ها در هنگام شروع بازی در دو طرف ردیف سواره نظام سنگین جای دارند. به هنگام قلعه رفتن شاه، در واقع با تعویض جای شاه و رخ ها، رخ ها وارد بازی می شوند و تاثیر به سزایی در روند بازی خواهند داشت. ارزش مهره رخ در شطرنج برابر 5 گرفته می شود.

امتیاز و ارزش فیل

همانطور که می دانید فیل یا Bishop به صورت مورب یا X حرکت می کنند. فیلها هیچگاه از رنگ خانه اولیه خود خارج نمی شوند. در بازی 2 فیل وجود دارد، فیل سفید رو و فیل سیاه رو. ارزش فیل ها در شطرنج برابر اسب ها و مساوی 3 در نظر گرفته شده است.

امتیاز و ارزش مهره اسب در شطرنج

در شطرنج اسب یا Knight به صورت حرف L حرکت می کند. حرکت اسب در شطرنج یعنی دو حرکت به یک سمت و حرکت سوم با چرخش 90 درجه به چپ یا راست یا بالعکس. مهمترین ویژگی که اسب ها دارند و آنها را منحصر به فرد کرده است، توانایی پریدن از روی مهره ها می باشد.

همانطور که می دانید مهره های دیگر فقط در جهت حرکت مهره مربوطه تا جایی می توانند حرکت کنند که به مهره ای برخورد نکنند. یعنی اگر به مهره دشمن برخورد کنند آن را می زنند و اگر به مهره خودی برخورد کنند نمی توانند از آن جلوتر بروند و از روی آن بپرند ولی مهره اسب این گونه نیست.

در مهره اسب فقط نقطه فرود مهم است و در طول مسیر می تواند از روی مهره ها چه خودی و چه دشمن، بپرد. این توانایی مهره اسب را مهره ای خلاقانه برای حمله های خاص می کند. ارزش مهره اسب در شطرنج برابر مهره فیل در نظر گرفته شده است و برابر 3 می باشد.

از مهره های شطرنج با امتیاز ۳ در جدول، فیل ها و اسب ها هستند که دارای امتیاز 3 هستند. این معما را معمای ماگرتا می نامیم.

بیشتر بخوانید : حمله دوگانه در شطرنج

امتیاز مهره های شطرنج پیاده یا سرباز

در بین مهره های شطرنج پیاده کمترین دامنه حرکت را دارد و یکی یکی جلو می رود. البته این به این معنی نیست که مهره پیاده مهره ضعیفی می باشد ولی اکثر پیاده ها در طول بازی قربانی می شوند. ارزش مهره پیاده شطرنج برابر 1 است. برای اطلاعات بیشتر مقاله حرکت پیاده در شطرنج را پیشنهاد میکنیم.

امتیاز دهی و ارزش همه مهر ه های شطرنج در یک نگاه اگر بخواهیم امتیاز مهره های شطرنج را به صورت یکجا و در یک جدول داشته باشیم می توانیم به جدول زیر مراجعه کنیم:

آموزش ویدئویی ارزش و امتیاز مهره های شطرنج

برخی از اصول و قوانین شطرنج

  • هرگز یک مهره ی قوی خود را در مقابل یک مهره ی ضعیف دشمن از دست ندهید.
  • در هنگام بازی شطرنج به شمارش امتیازات خود توجه کنید اما هرگز فراموش نکنید که مات کردن در بازی، از هر امتیازی مهمتر است.
  • هدف اصلی در بازی مات کردن شاه حریف است و مات کردن شاه حریف ارزش آن را دارد که شما هر تعداد از مهره های خود را که لازم باشد قربانی دهید.
  • مراقب مهره های خود باشید و مجانی آنها را تقدیم دشمن نکنید.
  • اگر همزمان می توانستید چند مهره را بزنید مهره ی قوی تر را بزنید.
  • قبل از این که مهره را در خانه ای بگذارید مطمئن شوید جای امنی دارد و توسط مهره های حریف کشته نشود.
  • قبل از حرکت خود به حرکت قبل حریف نگاه کنید تا متوجه نقشه ی او هم شوید و شاید حریف مهره اش را در جایی قرار داده که شما می توانید آن را بزنید.

همان طور که تا کنون متوجه شدید، ارزش واقعی یک مهره از نظر امتیاز و ارزش مهره به عواملی مثل: قدرت مانور مهره و تعداد خانه هایی که مهره می تواند کنترل کند و به میزان خطری که برای مهره های حریف ایجاد می کند بستگی دارد. در ترم های بالاتر کلاس های شطرنج خانه و مدرسه شطرنج ایران که به صورت کلاس های آنلاین شطرنج ، دوره های آموزش ویدئویی شطرنج و آموزش های حضوری بازی شطرنج برگزار می شود، نوآموزان یاد خواهند گرفت که چگونه همیشه در بازی برتری نسبی داشته باشند یا اینکه چکونه با اینکه از نظر امتیاز عقب افتاده اند، بازی را برنده شوند و به نفع خود به پایان برسانند.

تعویض مهره ها در شطرنج به چه معناست؟

اگر ارزش و امتیاز مهره های شطرنج رد و بدل شوند به اصطلاح می گوییم تعویض شده است. مثلا تعویض فیل ها یعنی فیل حریف را با فیل خود زدم و حریف هم فیل مرا پس گرفت. تعویض رخ، تعویض وزیر و …

نکته: در تعویض کردن ضرری در کار نیست امااااااا تعویض به نفع شطرنجبازی است که امتیاز از حریف جلو است و نیز شطرنجبازی هم که از حریف مهره عقب است نباید تعویض کند.

با ارزش ترین و کم ارزش ترین مهره شطرنج ( قوی ترین و ضعیف ترین مهره شطرنج )

همانطور که گفته شد، مهره شاه در شطرنج مهمترین مهره ی بازی می باشد ولی چون این مهره قابل زدن نیست، از لحاظ امتیاز نمی توان برای آن امتیازی قائل شد، چرا که یکی از وجوه امتیاز گذاری مهره های شطرنج برای محاسبه امتیاز و ارزش مهره های زده شده است. در واقع یک شطرنج باز با محاسبه امتیاز و ارزش مهره های شطرنج زده شده دو طرف متوجه می شود که به طور نسبی از بازی عقب یا جلو افتاده است.

پس اگر شاه را نادیده بگیریم مهره وزیر در شطرنج قوی ترین و با ارزش ترین مهره شطرنج و مهره سرباز یا پیاده ضعیف ترین و کم ارزش ترین مهره شطرنج می باشد.

تمارین ، مسائل و مثال های ارزش مهره های شطرنج

لطفا هر دیاگرام را پاسخ دهید و در آخر با جواب در پایین صفحه مقایسه کنید.
نوبت حرکت با توجه به رنگ دایره کنار تصویر مشخص است.

پاسخنامه

بالا سمت راست: با وزیر یا رخ سفید رنگ می توان رخ سیاه را در خانه A2 زد و 5 امتیاز به نفع سفید خواهد بود.

بالا سمت چپ: با فیل سیاه رنگ می توان اسب خانه A2 را زد

وسط سمت راست: با فیل سیاه رنگ می توان اسب خانه d7 را زد و اگر رخ را می زدیم حریف می توانست فیل ما را بزند.

وسط سمت چپ: با وزیر می توان فیل خانه A5 را زد زیرا اگر رخ رامی زدیم این مهره توسط فیل دفاع بود.

پایین سمت راست: با پیاده می توان اسب خانه C3 را زد.

پایین سمت چپ: وزیر سفید میتواند اسب خانه D2 را بزند زیرا فیل و رخ حریف دفاع داشتند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا